When cooking becomes an obsession…

Kalyta na Andrzejki

9 grudnia 2015

Kategoria: Przepisy budżetowe, Inne desery, Inne, Dania klasyczne, Kuchnia ukraińska, Wyroby piekarnicze

Kalyta na Andrzejki

     Andrzejki, które na Ukrainie obchodzi się 13 grudnia, są chyba moimi ulubionymi świętami z czasów młodości, ponieważ w tym czasie działo się wiele ciekawych rzeczy. Wróżby, zabawa, sporo śmiechu i dużo hałasu! Chociaż od razu muszę zaznaczyć, że żadna wróżba z tego okresu w moim życiu się nie sprawdziła, ale wspomnienia pozostały na całe życie. Pomimo tego, że Andrzejki uważa się za święto nie zamężnych, to dla mężatek jest to także wspaniały powód, żeby się spotkać w gronie przyjaciół i trochę poimprezować. W Polsce Andrzejki wypadają w noc z 29 na 30 listopada w wigilię św. Andrzeja i posiadają podobną genezę, jak te obchodzone na Ukrainie.

Kalyta na Andrzejki - 1

      Gdy szukałam informacji na temat kalyty nie wiedziałam, że dawniej zabawę andrzejkową nazywano świętem Kalyty. To właśnie w czasach komunizmu piętnowano ukraińskość, stare tradycje i zwyczaje, które od pokoleń były znane na Ukrainie. Noc andrzejkowa była jednym z tych świąt, według relacji starszego pokolenia, kiedy po wsiach chodzili donosiciele i patrzyli, kto świętuje i zbiera się w grupki, a następnie donosił władzom komunistycznym, ponieważ nie można było świętować. Ukraińskie Andrzejki mają swój niepowtarzalny charakter z elementami wierzeń z czasów pogańskich, ponieważ okrągła kalyta symbolizowała słońce, a w obrzędach używało się również pogrzebacza i sadzy, które były związane z ogniem, a ten z kolei był nie mniej szanowany niż słońce. A jak wiadomo, wszystko, co było ukraińskie, język, tradycja, kultura było piętnowane w trudnych komunistycznych czasach. No, ale nie możliwe jest pozbawić ludzi czegoś, co ​​jest głęboko zakorzenione w kulturze i tradycji. Można częściowo stłumić, ale nie wykorzenić. Młodzież i tak zbierała się w wieczory andrzejkowe, według starej tradycji było to u najstarszych niezamężnych dziewczyn, ale po cichu, bez tradycyjnych śmiechów i hałasu na ulicy. Chłopcy oczywiście nie mogli dotrzymywać się tradycji robienia psikusów, ponieważ było to surowo karane przez władze sowieckie. Dla tych, którzy nie wiedzą, tradycyjnie w noc andrzejkową chłopcy mają prawo do robienia zbytków. Chłopców praktycznie za to nie karcono, chyba że na żarty. Czasem komuś skręcą bramę drutem, a komuś innemu zdejmą bramę w ogóle, a jeszcze komuś przemalują. Czasem się zdarzały psikusy w zagrodzie ... A dziewczyny oczywiście wróżyły sobie i marzyły, co je czeka w przyszłości. Ponadto, wszyscy zbierali się razem po wróżeniu i grali w zabawę z kalytą.

Kalyta na Andrzejki - 2

      Kalytę piekły dziewczyny w przeddzień Andrzejek, wyrabiając kolejno ciasto od najstarszej do najmłodszej. Kalyta jest w swojej konsystencji dosyć twarda, żeby trudno było ją ugryźć. Wypiek ozdabia się makiem i orzechami, które symbolizują dobrobyt, a także obficie smarowało się miodem, który symbolizował słońce, ale również po to aby osłodzić usta chłopców którzy będą gryźć kalytę. Następnie kalytę wieszało się na czerwonej wstążce lub na czerwonym kobiecym pasku w środku domu albo na pogrzebaczu. Jeśli kalyta wisi na pogrzebaczu (lub tylko na wstążce) wówczas trzyma go w ręku "Pan Kalytyński" i podnosi do góry. Powinien to być wesoły chłopak, który lubi żartować. Następnie po kolei podchodzą chłopcy, starając się ugryźć kalytę. Chłopak, który stara się ugryźć kalytę nazywany jest "Panem Kociubińskim". I tak "Pan Kalytyński" zaprasza "Pana Kociubińskiego" ugryźć kalytę. "Pan Kociubiński" bierze pogrzebacz między nogi, jakby jechał na koniu i idzie ugryźć kalytę. Zadanie "Pana Kalytyńskiego" to tak rozśmieszyć "Pana Kociubińskiego", żeby ten nie mógł ugryźć kalyty. Nawet jeśli nie uda się rozśmieszyć "Pana Kociubińskiego" to "Pan Kalytyński" tak podnosi kalytę, żeby nie można było jej ugryźć. W ten sposób bawili się chłopcy i dziewczęta. Ci, którzy nie byli w stanie ugryźć kalyty, smarowano sadzą. Zwykle robiły to dziewczęta lub wybrany "pisarz", który trzymał sadzę z rozcieńczoną wodą. Chłopców, którym udało się ugryźć kalytę, przebierano w strój Andrzeja. Dziewczęta wkładały im na głowę wianek z barwinku, ozdobiony kłosami żyta, pszenicy i gałązkami kaliny i całowały w usta. Czasami dziewczyny również próbowały ugryźć kalytę, ale zwykle siadały na jelenia. Na zakończenie zabawy, kalytę zdejmowano i dzielono pomiędzy uczestników wieczoru.

Kalyta na Andrzejki - 3

     Istnieje jeszcze wiele tradycji związanych i niezwiązanych z kalytą w czasie wieczoru andrzejkowego. Można by o tym pisać bez końca. Na Ukrainie nieocenionym źródłem informacji w tej dziedzinie są dziadkowie i babcie.

     Na Ukrainie Andrzejki wypadają w okresie postu, to jednak kalyta tradycyjnie do postu się nie zaliczała. Wieczory andrzejkowe nie były popierane przez cerkiew. Jak można się dobrze bawić, tańczyć i wynajmować muzykantów w okresie postu. I broń Boże wróżenie! No, ale pobożny ukraiński naród robił wyjątek dla tego święta i zwykle inne dania przygotowywane na ten wieczór, w tym wareniki (pierogi) były potrawami postnymi. Wszystkie próby ograniczenia przez duchowieństwo ludowej tradycji nie dały pożądanych efektów, podobnie jak późniejsze próby reżimu komunistycznego. Chociaż z czasem wieczory andrzejkowe straciły swoją magię i charakter obrządkowy i wszystko sprowadzało się do tego, aby zebrać wszystkich razem i wesoło się pobawić.

Kalyta na Andrzejki - 4

Dla kalyty:

  • 370 g mąki
  • 40 g masła
  • 1 jajko
  • 170 ml mleka
  • 80 g cukru
  • 2 stołowe łyżki miód
  • Szczypta soli
  • 1 łyżeczka octu
  • 1 łyżeczka sody
  • 1 łyżeczka mielonego cynamonu
  • 40 g maku
  • 40 g orzechów włoskich
  • 70 g rodzynek

Ponadto:

  • Orzechy dla dekoracji
  • Mak dla posypania
  • Miód do smarowania upieczonej kalyty
  • Olej roślinny do smarowania blachy

1) Piekarnik rozgrzać do 180ᵒC.

2) Wszystkie składniki dla kalyty umieścić w czaszy miksera planetarnego lub głębokiej misce i dobrze wymieszać ciasto za pomocą miksera albo drewnianej łyżki. (Jeśli robić kalytę zgodnie z tradycją, wtedy ciasto należy zagnieść rękami i każda dziewczyna powinna po kolei wyrabiać ciasto). Powinno wyjść dosyć lepkie ciasto.

Kalyta na Andrzejki - 5
Kalyta na Andrzejki - 6

3) Dużą blachę posmarować olejem roślinnym i wyłożyć na niej ciasto, nadając kształt dysku z niezbyt dużą dziurką w środku, jak pokazano na zdjęciu. Ciasto wygodnie jest formować rękami posmarowanymi olejem.

Kalyta na Andrzejki - 7

4) Kalytę ozdobić orzechami i makiem.

Kalyta na Andrzejki - 8

Wstawić do rozgrzanego piekarnika i piec 25-35 minut (w zależności od grubości dysku), aż kalyta nabierze złocistego odcieniu i stanie się dość twarda

Kalyta na Andrzejki - 9

5) Kalytę wyjąć z piekarnika i przełożyć na ruszt do wystygania, a jeśli nie jest dostępny, to pozostawić na blasze. Posmarować miodem, póki kalyta jest jeszcze gorąca.

Kalyta na Andrzejki - 10

6) Po wystygnięciu ponownie posmarować powierzchnię miodem.

Kalyta na Andrzejki - 11

Kalyta jest gotowa! Dalej można ją zawiesić na czerwonej wstążce lub na czerwonym kobiecym pasku.

Kalyta na Andrzejki - 12

Wesołej zabawy i miłego wieczoru!

Zobacz także
Teraz sezon na
Mój gabinet

Tutaj możesz stworzyć osobisty gabinet z własnymi ulubionymi przepisami.

O MNIE. FAQ.

Witam Was serdecznie na mojej kulinarnej stronie! Nazywam się Viktoriya Popin. Szczęśliwa żona i matka, prawnik z zawodu, a w duszy kulinar  i koneser! Zapraszam na kulinarną podróż ze mną! Zapraszam do zostawiania komentarzy i zadawania pytań. Z przyjemnością odpowiem na wszystkie! 

Kontakt

Przeczytaj o mnie >